Sorovako, ti o wa ni erekusu Indonesian ti Sulawesi, jẹ ọkan ninu awọn ohun alumọni nickel ti o tobi julọ ni agbaye. Nickel jẹ apakan alaihan ti ọpọlọpọ awọn nkan lojoojumọ: o parẹ ni irin alagbara, irin alapapo ni awọn ohun elo ile ati awọn amọna ninu awọn batiri. O ti ṣẹda ni ọdun meji ọdun sẹyin nigbati awọn oke-nla ni ayika Sorovako bẹrẹ si han pẹlu awọn aṣiṣe ti nṣiṣe lọwọ. Laterites – awọn ile ọlọrọ ni irin oxide ati nickel – ni a ṣẹda bi abajade ti ogbara ailopin ti ojo otutu. Nigbati mo gbe ẹlẹsẹ naa soke lori oke, ilẹ lẹsẹkẹsẹ yipada awọ si pupa pẹlu awọn ila-osan-osan. Mo ti le ri awọn nickel ọgbin ara, a eruku brown ti o ni inira simini ti o ni iwọn ilu kan. Awọn taya ọkọ ayọkẹlẹ kekere ti o to iwọn ọkọ ayọkẹlẹ ti wa ni akopọ. Awọn opopona ge nipasẹ awọn oke pupa ti o ga ati awọn àwọ̀n nla ṣe idilọwọ awọn ilẹ-ilẹ. Ile-iṣẹ iwakusa Mercedes-Benz awọn ọkọ akero meji-decker gbe awọn oṣiṣẹ. Awọn asia ile-iṣẹ ti wa ni fò nipasẹ awọn oko nla ile-iṣẹ ati awọn ambulances ti ita. Ilẹ jẹ oke ati ọgbun, ati ilẹ pupa pẹlẹbẹ ti ṣe pọ sinu trapezoid zigzag kan. Aaye naa jẹ iṣọ nipasẹ okun waya, awọn ẹnu-bode, awọn ina opopona ati awọn ọlọpa ile-iṣẹ ti n ṣọna agbegbe adehun ti o fẹrẹ to iwọn Ilu Lọndọnu.
Ohun alumọni naa ti wa ni ṣiṣiṣẹ nipasẹ PT Vale, eyiti o jẹ apakan nipasẹ awọn ijọba ti Indonesia ati Brazil, pẹlu awọn ipin ti o waye nipasẹ Ilu Kanada, Japanese ati awọn ile-iṣẹ orilẹ-ede miiran. Indonesia jẹ olupilẹṣẹ nickel ti o tobi julọ ni agbaye, ati Vale jẹ ẹlẹẹkeji nickel ti o tobi julọ lẹhin Norilsk Nickel, ile-iṣẹ Russia kan ti n dagbasoke awọn idogo Siberia. Ni Oṣu Kẹta, ni atẹle ikọlu Russia ti Ukraine, awọn idiyele nickel ni ilọpo meji ni ọjọ kan ati iṣowo lori Iṣowo Iṣowo London ti daduro fun ọsẹ kan. Awọn iṣẹlẹ bii eyi jẹ ki eniyan bii Elon Musk ṣe iyalẹnu ibi ti nickel wọn ti wa. Ni Oṣu Karun, o pade pẹlu Alakoso Indonesian Joko Widodo lati jiroro lori “ajọṣepọ” ti o ṣeeṣe. O nifẹ nitori awọn ọkọ ina mọnamọna gigun gigun nilo nickel. Batiri Tesla kan ni nipa 40 kilo. Laisi iyanilẹnu, ijọba Indonesia nifẹ pupọ si gbigbe si awọn ọkọ ayọkẹlẹ ina mọnamọna ati gbero lati faagun awọn adehun iwakusa. Ni akoko yii, Vale pinnu lati kọ awọn smelters tuntun meji ni Sorovaco ati igbesoke ọkan ninu wọn.
Nickel iwakusa ni Indonesia ni a jo titun idagbasoke. Ni ibẹrẹ ọdun 20, ijọba amunisin ti Dutch East Indies bẹrẹ lati ni anfani si “awọn ohun-ini agbeegbe” rẹ, awọn erekusu miiran ju Java ati Madura, eyiti o jẹ pupọ julọ ti awọn erekusu. Ni ọdun 1915, ẹlẹrọ iwakusa Dutch Eduard Abendanon royin pe o ti ṣe awari idogo nickel ni Sorovako. Ogún ọdún nigbamii, HR "Flat" Elves, a geologist pẹlu awọn Canadian ile Inco, de o si gbẹ iho igbeyewo. Ni Ontario, Inco nlo nickel lati ṣe awọn owó ati awọn ẹya fun awọn ohun ija, awọn bombu, awọn ọkọ oju omi ati awọn ile-iṣelọpọ. Igbiyanju Elves lati faagun si Sulawesi ni ijapa nipasẹ iṣẹ Japanese ti Indonesia ni 1942. Titi di ipadabọ Inco ni awọn ọdun 1960, nickel ko ni ipa pupọ.
Nipa gbigba adehun Sorovaco ni ọdun 1968, Inco nireti lati jere lati lọpọlọpọ laala olowo poku ati awọn adehun okeere ti o ni ere. Ètò náà ni láti kọ́ ilé iṣẹ́ amúnisìn, ìsédò kan láti bọ́ ọ, àti ibi tí wọ́n ti ń kọ́ òkúta, àti láti kó àwọn òṣìṣẹ́ ará Kánádà wá láti bójú tó gbogbo rẹ̀. Inco fẹ agbegbe ti o ni aabo fun awọn alakoso wọn, agbegbe ti Ariwa America ti o ni aabo daradara ni igbo Indonesian. Láti kọ́ ọ, wọ́n yá àwọn mẹ́ńbà ẹgbẹ́ ọmọ ilẹ̀ Indonesian tẹ̀mí Subud. Olori ati oludasile rẹ ni Muhammad Subuh, ẹniti o ṣiṣẹ bi oniṣiro ni Java ni awọn ọdun 1920. O sọ pe ni alẹ kan, nigbati o nrin, bọọlu afọju ti ina ṣubu lori ori rẹ. Èyí ń ṣẹlẹ̀ sí i ní gbogbo alẹ́ fún ọ̀pọ̀ ọdún, àti pé, gẹ́gẹ́ bí ó ti sọ, ó ṣí “ìsopọ̀ láàárín agbára àtọ̀runwá tí ó kún gbogbo àgbáálá ayé àti ẹ̀mí ènìyàn.” Ni awọn ọdun 1950, o ti wa si akiyesi John Bennett, oluwadii epo fosaili ara ilu Gẹẹsi kan ati ọmọlẹhin aramada George Gurdjieff. Bennett pe Subuh si England ni 1957 ati pe o pada si Jakarta pẹlu ẹgbẹ titun ti awọn ọmọ ile-iwe European ati Australian.
Ni ọdun 1966, iṣipopada naa ṣẹda ile-iṣẹ imọ-ẹrọ inept kan ti a pe ni International Design Consultants, eyiti o kọ awọn ile-iwe ati awọn ile ọfiisi ni Jakarta (o tun ṣe apẹrẹ eto titunto si fun Darling Harbor ni Sydney). O tanmo ohun jade utopia ni Sorovako, ohun enclave lọtọ lati Indonesians, jina lati awọn Idarudapọ ti awọn maini, sugbon ni kikun pese fun nipa wọn. Ni ọdun 1975, agbegbe gated pẹlu ile itaja nla kan, awọn ile tẹnisi ati ọgba gọọfu kan fun awọn oṣiṣẹ ajeji ni a kọ ni ibuso diẹ si Sorovako. Ọlọpa aladani ṣe aabo agbegbe ati ẹnu-ọna si fifuyẹ naa. Inco n pese ina, omi, afẹfẹ afẹfẹ, awọn tẹlifoonu ati ounjẹ ti a ko wọle. Gẹ́gẹ́ bí Katherine May Robinson, onímọ̀ nípa ẹ̀dá ènìyàn kan tí ó ṣe iṣẹ́ pápá níbẹ̀ láàárín ọdún 1977 sí 1981, ti wí, “àwọn obìnrin tí wọ́n wà ní Bermuda shorts and buns máa ń wakọ̀ lọ sí ilé ìtajà ńláńlá láti ra pizza tí ó dì, wọ́n sì dúró fún ìpápánu, kí wọ́n sì mu kọfí níta. Yara ti o ni afẹfẹ ti o wa ni ọna ile jẹ "ọrọ ti ode oni" lati ile ọrẹ kan.
Awọn enclave ti wa ni ṣi ṣọ ati gbode. Bayi awọn oludari Indonesian ti o ga julọ n gbe nibẹ, ni ile kan ti o ni ọgba-itọju daradara. Ṣùgbọ́n àwọn pápá ìtagbangba ti kún fún èpò, sìmẹ́ńtì dídì, àti àwọn pápá ìṣeré ìpata. Diẹ ninu awọn bungalow ti kọ silẹ ati pe awọn igbo ti gba ipo wọn. A sọ fun mi pe ofo yii jẹ abajade ti gbigba Vale ti Inco ni ọdun 2006 ati gbigbe lati akoko kikun si iṣẹ adehun ati iṣẹ oṣiṣẹ alagbeka diẹ sii. Iyatọ laarin awọn igberiko ati Sorovako ti wa ni bayi ni ipilẹ kilasi: awọn alakoso n gbe ni igberiko, awọn oṣiṣẹ n gbe ni ilu naa.
Ifiweranṣẹ funrararẹ ko le wọle, pẹlu fere 12,000 square kilomita ti awọn oke-nla igi ti o yika nipasẹ awọn odi. Orisirisi awọn ẹnu-bode ti wa ni eniyan ati awọn ọna ti wa ni ṣọtẹ. Agbegbe iwakusa ti nṣiṣe lọwọ - o fẹrẹ to kilomita 75 - ti wa ni odi pẹlu okun waya. Ni alẹ ọjọ kan Mo gun alupupu mi si oke ati duro. Emi ko le rii okiti ti slag ti o farapamọ lẹhin oke naa, ṣugbọn Mo wo awọn iyokù ti smelt, eyiti o tun sunmọ iwọn otutu lava, ti n ṣàn si isalẹ oke naa. Ìmọ́lẹ̀ ọsàn kan tàn, nígbà náà ni ìkùukùu fò sókè nínú òkùnkùn, ó tàn káàkiri títí atẹ́gùn fi fẹ́ lọ. Ni gbogbo iṣẹju diẹ, eruption titun ti eniyan ṣe n tan imọlẹ si ọrun.
Ọ̀nà kan ṣoṣo tí àwọn tí kì í ṣe òṣìṣẹ́ lè gbà lọ sí ibi ìwakùsà náà jẹ́ nípasẹ̀ Adágún Matano, nítorí náà mo gba ọkọ̀ ojú omi. Lẹ́yìn náà, Ámósì, tó ń gbé etíkun, mú mi la àwọn pápá ata já títí a fi dé ẹsẹ̀ ibi tí ó ti jẹ́ òkè ńlá tẹ́lẹ̀, tí ó sì ti di ìkarahun ṣófo, tí kò sí. Nigba miiran o le ṣe ajo mimọ si ibi ti ipilẹṣẹ, ati boya eyi ni ibi ti apakan ti nickel wa lati awọn ohun kan ti o ṣe alabapin si awọn irin-ajo mi: awọn ọkọ ayọkẹlẹ, awọn ọkọ ofurufu, awọn ẹlẹsẹ, awọn kọǹpútà alágbèéká, awọn foonu.
Editor London Review of Books, 28 Little Russell Street London, WC1A 2HNletters@lrb.co.uk Please provide name, address and telephone number.
The Editor London Review of Books 28 Little Russell Street London, WC1A 2HN Letters@lrb.co.uk Please provide name, address and phone number
Ka nibikibi pẹlu Atunwo Ilu Lọndọnu ti ohun elo Awọn iwe, bayi wa fun igbasilẹ lori Ile itaja App fun awọn ẹrọ Apple, Google Play fun awọn ẹrọ Android ati Amazon fun Ina Kindu.
Ifojusi lati titun atejade, wa pamosi ati bulọọgi, plus awọn iroyin, iṣẹlẹ ati iyasoto ipolowo.
Oju opo wẹẹbu yii nilo lilo Javascript lati pese iriri ti o dara julọ. Yi eto aṣawakiri rẹ pada lati gba akoonu Javascript laaye lati ṣiṣẹ.